SONUÇ BİLDİRGESİ
11/12 Ocak 2020 tarihlerinde Antalya’da tüm yönetim kurulu üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilen RATEM “Yönetim Çalıştayı 2020” içinde yayın kuruluşlarının temel sorunları ele alınmıştır.
Bunlar ;
Yayınlarda Kullanılan Telife
Konu Eserlerin Kulanım Bedelleri
Zorunlu Yayın/ Kamu Spotu
TÜRKSAT Kapasite Kullanımı
Kule A.Ş (İstanbul Çamlıca)
RATEM Bilişim A.Ş
5846 Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
(Yayıncı Kuruluşların Müzik Alanı Meslek Birlikleriyle İlgili Yaşadıkları Sorunlar ve Meslek Birliğimizin Lisanslama Faaliyetleri)
Meslek Birliğimize üye yayıncı kuruluşların, meslek birlikleriyle olan ilişkilerinde Meslek Birliğimize yansıyan durumlar değerlendirilmiştir.
Bu noktada; Üyelerimizin yayınlarında yer verdikleri müzik eserleri kullanım bedelleri bakımından çeşitli sorunlar yüzünden varlıklarını sürdüremez hale geldikleri değerlendirilmiştir. Ulusal üyelerimize uygulanan tarife farklılıkları rekabet koşullarını zorlamaktadır. Aynı statüde yayın yapan kuruluşların farklı bedeller ödemesi kabul edilemez bir durumdur. Özellikle yerel ve bölgesel düzeyde bir çok yayıncı kuruluşun meslek birliklerine bedelleri ödeyemediği, bir çok yayıncı kuruluşla meslek birlikleri arasındaki sözleşmelerin feshedilmiş olduğunu; ödeme yapamayan yayıncıların sözleşmelerini feshetmek istediği; aynı bölge içinde bazı yayıncılar senelerdir ödeme yaparken, bazı yayıncıların senelerdir ödeme yapmadığı, bu durumun haksız rekabet oluşturduğu belirtilmiştir. Yaşanan sıkıntının sebebinin ise, meslek birliklerince talep edilen bedellerin, yayıncı kuruluşların gelirleri dikkate alındığında ödenemez seviyelere ulaşması ve buna karşın, ilgili mevzuatta yer alan ceza tehdidi sebebiyle kullanım bedellerinin makul seviyede belirlenmesi için ortak bir platform oluşturulamaması olduğu tespit edilmiştir.
Özellikle RATEM’in 2006 ve 2008 yıllarında yüzlerce üyesi adına müzik alanındaki meslek birlikleri ile gerçekleştirdiği görüşmeler neticesi oluşturulan tarifelerin yerel ve bölgesel yayıncılar yönünden makul olduğu, ancak anılan tarihten sonra yayıncıların reklam gelirlerinde yaşadığı düşüşe karşın meslek birliklerine ödenen bedellerin her yıl artmaya devam ettiği ve nihayetinde mevcut durumda talep edilen bedeller ödenemez hale geldiği görülmüştür. Meslek Birliğimize sunulan örneklerde, talep edilen bedellerin yayıncı kuruluşların toplam gelirlerini dahi aştığı, asgari miktarların dahi yayıncılığı gerçekleştirilemez hale getirdiği görülmüştür.
Zorunlu Yayın / Kamu Spotu
Üyelerimiz tarafından yapılan bildirimler ve yeni yasal düzenlemeler de dikkate alındığında, zorunlu yayınlar konusunun, yayıncılar açısından oldukça olumsuz bir seviyeye ulaştığı tespit edilmiştir. Bilindiği gibi geçmişte yaşanan benzer sıkıntılar akabinde 6112 sayılı Kanunun 48’inci maddesi ile zorunlu yayınlara açık şekilde sınırlama getirilmiş bulunmaktadır. Ancak aradan geçen sürede bir çok kamu kurumu tarafından (6112 sayılı Kanun’daki düzenlemeye aykırı olarak) getirilen düzenlemelerle bugün zorunlu yayınlar son derece belirsiz bir hale gelmiştir. Bu noktada şu hususa da dikkat edilmelidir: Eğer, zorunlu yayınlara hiçbir sınır konulmaz ise her kamu kurumunun, (kendi mantığı içinde haklı olmakla beraber), sınırsız bir şekilde yayıncılık alanına müdahale etmesi söz konusu olacaktır. Kaldı ki, bu düzenlemelerde, zorunlu yayınların toplam süresi, hangi saatler içinde ne şekilde yayınlanacağı ayrıntılı olarak belirtilmekte ve genel olarak yayıncıların en yoğun reklam aldığı saatler içinde yapılması istenmektedir.
Bu çerçevede yapılan değerlendirmede, mevzuattaki yayıncıların ücretsiz zorunlu yayın yapmak zorunda olduğu düzenlemelerin gözden geçirilerek, 6112 sayılı Kanunun 48.ci maddesine aykırı nitelikte yapılan düzenlemelerin kaldırılması gerektiği; eğer, kamu otoritesi tarafından belirtilen yayınların kamu menfaati yönünden zorunlu olduğu düşünülüyor ise bu durumda, anılan zorunlu yayınların makul bir bedel karşılığı yapılması gerektiği değerlendirilmiştir. Aksi durumda yayıncı kuruluşlar, hiçbir hukuki temeli bulunmayacak ve Anayasa’ya da aykırı olarak değerlendirilen şekilde sınırsız zorunlu yayın yapmak zorunda kalacaklardır.
Yine önemle değerlendirilmesi gereken bir konu da “kamu spotları” konusudur. Her ne kadar yasal çerçevede kamu spotlarının yayınlanması zorunlu değil ise de; spotlarının kamuoyuna ulaştırılabilmesi için yeni bir sistem önerilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, en uygun sistemin kamu spotlarının da belirli bir ücretlendirme karşılığı yayınlanması gerektiği düşünülmektedir. Aksi durumda, ciddi maliyetlerle hazırlanmış olan spotların işlevsiz kalmış olacağı gibi kamusal menfaat de sağlanamamış olacaktır.
